Bugün 4 Ekim Dünya Hayvanları Koruma Günü. İnsanlar hayvanları ne kadar koruyor? İnsanların korumadığı hayvanlar yasalarla korunabiliyor mu?
Ülkedeki hayvan barınakları dolu. Kısırlaştırılmayan hayvanların yavruları ya bir barınağın kapısına ya kalabalık bir restoranın yakınına, ya da şehir içine bırakılıyor.
Gönüllülük esasıyla çalışan birçok sivil toplum örgütü bu sahipsiz hayvanlara yuva bulabilmek için sosyal medya hesaplarından onlarca paylaşım yapıyor; ihtiyacı olanları tedavi ettirebilmek için uğraşıyor.
Ülkedeki en üzücü tablo ise hemen hemen her gün kedi, köpek veya tilkilerin araçların çarpması sonucu ölmesi; günlerce o halde yol içinde ya da kenarında kalması.
Her ülke hayvanlar konusunda kendi yasal düzenlemesini yapıyor çünkü uluslararası örgütlerin insan haklarında olduğu gibi hayvan haklarında belirlediği bir çerçeve yok.
1970’lerden beri dolaşımda olan Hayvan Hakları Evrensel Beyannamesi Birleşmiş Milletler tarafından resmileştirilen bir metin olmadığından ülkeler kısıtlama ve düzenlemeleri kendi yasal çerçevelerinde yapıyor.
Örneğin bazı ülkelerde “pet shop” denilen evcil hayvan dükkanlarında hayvan satılması yasak. Bu ülkelere en son Türkiye eklendi. Tartışmalı konuların arasında yer alan avın da yasaklandığı ya da kısıtlandığı ülkeler var.
KKTC’de evcil hayvanların pet shoplarda satılması serbest. Kıbrıs Türk Barolar Birliği Başkanı Avukat Hasan Esendağlı’ya göre bu konuda düzenleme yapılması şart.
4 Ekim Dünya Hayvanları Koruma Günü kapsamında Türk Ajansı Kıbrıs’a (TAK) konuşan Esendağlı, hayvanlarla ilgili İngiliz döneminden kalma Fasıl 47’nin 2013’te yürürlüğe giren Hayvan Refahı Yasası ile güncellendiğini kaydetti.
-Yasa var denetim yok
Esendağlı, hayvanlara işkencenin, kötü muamelenin, hayvanları dövüştürmenin suç olduğunu, yasada bu suçları işleyenlere para veya hapislik cezası öngörüldüğünü söyledi.
Hayvan haklarının tek kategoride ele alınamayacağını ifade eden Hasan Esendağlı, evcil hayvanların bakımına ilişkin kurallar olduğu gibi kasaplık hayvanların bakım ve kesimine ilişkin de kurallar olduğu belirtti.
Hasan Esendağlı, “Hayvan hakları konusunda hiç söz söylemeyen bir ülke değiliz. Hayvan Refahı Yasası’nda hayvanlara pek çok hak tanınıyor ama yasanın uygulamasında zafiyet var. Denetim yapılmıyor. Bana göre bu yasa çok sıkı takip edilen, uygulanmasına hassasiyet gösterilen bir yasa değil” dedi.
-“Yaban hayatın korunması için mevzuat hazırlanmalı”
Yaban hayatın korunması için mevzuat hazırlanması, devletin bunun için bütçe ayırması, bu alanda çalışanları da desteklemesi gerektiğini belirten Hasan Esendağlı, Taşkent Doğa Parkı’nın yaban hayat konusundaki çalışmalarının çok değerli olduğunu söyledi.
-Av… “Ülkemiz küçük, av hayvanları kısıtlı ve çok fazla avcı var”
Hayvan hakları açısından bakıldığında avın savulacak bir tarafı olmadığını da söyleyen Kıbrıs Türk Barolar Birliği Başkanı Hasan Esendağlı, şöyle devam etti:
“Ülkemiz küçük, av hayvanları kısıtlı ve çok fazla avcı var. Silah için bu kadar kolay ruhsat verilmesi zaman zaman insan hayatı için de tehlike yaratıyor.
Avı hiçbir zaman spor olarak görmedim, kişisel görüşüm yasaklanması gerektiği yönünde ama bu tartışmaya açık bir konu. Ava karşı çıkanlar gibi avı savunanlar da var ama hayvanların dövüştürülmesi ezgi kapsamında ve kesinlikle suç…”
-Pet shoplar hayvanların değil hayvan ürünlerinin satıldığı yer olmalı”
Pet shoplarda evcil hayvan satılmasının ciddi şekilde ela alınması gerektiğini vurgulayan Esendağlı, “Pet shoplar hayvanların değil hayvan ürünlerinin satıldığı yerler olmalı kaldı ki bazılarına buralardan kedi veya köpek almak da yetmiyor; yurt dışından kaçak hayvan getiriliyor” şeklinde konuştu.
Bakılamayan evcil hayvanların sokağa bırakıldığını da söyleyen Hasan Esendağlı, “Evcil hayvanlarımıza sahip çıkma konusunda sorunluyuz, aldığımız hayvanlara bakamıyoruz… Sokaklarımızda Avrupa’da ya da Güney Kıbrıs’ta göremeyeceğiniz kadar evcil hayvan var. Barınaklar dolu. İnsanlar buralarda gönüllü ve yetemiyor…” dedi.
-“Birçok ülke evcil hayvan satışı ve av konusuna çözüm bulamıyor…”
Türkiye’de yürürlüğe yeni giren bir yasayla evcil hayvanların pet shoplarda satışının yasaklandığını söyleyen Esendağlı, “Birçok ülkenin hayvanlar konusunda çözüm bulamadığı iki sorun var; biri pet shoplarda evcil hayvan satışı, diğeri de av” şeklinde konuştu.
-Esendağlı’nın da sahiplendiği bir sokak köpeği var…
Bir sokak köpeği sahiplendiklerini, adını da “Piskot” koydukları söyleyen Hasan Esendağlı, “Barınaklarda da sokaklarda da bir sürü hayvan var. Onların sahiplenilmesi çok daha insancıl, çok daha doğa dostu bir davranış. Bu eğitimle, kültürle, bilinçlendirme ve çocuklara hayvan sevgisini aşılamakla da ilgili… ” dedi.
-8 belediyede barınak var
Öte yandan Kıbrıs Türk Belediyeler Birliği’nden alınan bilgiye göre, ülkedeki 28 belediyeden 8’inin hayvan barınağı var. Lefkoşa, Gazimağusa, Girne, Gönyeli, Değirmenlik, İskele, Esentepe ve Tatlısu belediyelerinin hayvan barınağı var.
Paşaköy Belediyesi’nin de barınağı var ancak şu an kullanımda değil. Güzelyurt Belediyesi’nin ise henüz tamamlanmamış hayvanlarla ilgili bir rehabilitasyon merkezi var.
-Barınaklar dolu… Maddi sıkıntıları var
Ülkedeki barınakların en önemli sorunu, doluluk ve maddi sıkıntı. 4 Ekim gibi özel günlerde düzenlenen etkinliklerle, bağış kampanyalarıyla hayvanların beslenme ve sağlık giderlerinin karşılanması için maddi kaynak yaratılmaya çalışılıyor ancak yeterli değil. Barınaklar yatırım ve büyüme odaklı değil, var olan hayvanların bakımı ve beslenmesi için çalışıyor.
Son dönemde kuru ve yaş hayvan mamalarının fiyatlarının artması da bir diğer önemli sorun…
“Satın alma sahiplen” sloganlarının sık sık hatırlatılması önemli. Belediyelerin, şahıs ve derneklerin açtığı barınaklar da sadece bugün değil, her zaman ziyaretçilere, hayvanlara dost olacak kişilere açık.
TAK/BRT
